मुंबई / कृषी वार्ता न्यूज: महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांच्या शाश्वत आणि स्वावलंबी शेतीसाठी “मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना” (Magel Tyala Saur Krushi Pump Yojana) सुरू केली आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना सौरऊर्जेवर चालणारे कृषी पंप उपलब्ध करून देत आहे, ज्यामुळे पारंपरिक वीज किंवा डिझेलवर अवलंबून राहण्याची गरज कमी होईल. विशेषतः ज्या शेतकऱ्यांकडे पाण्याचा विश्वसनीय स्रोत आहे, परंतु वीजपुरवठा नाही, अशा शेतकऱ्यांसाठी ही योजना वरदान ठरत आहे. या योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना केवळ कमी खर्चात सौर पंप उपलब्ध होणार नाहीत, तर त्यांना विजेच्या बिलापासून आणि लोडशेडिंगच्या समस्येपासूनही मुक्ती मिळेल.
Magel Tyala Saur Krushi Pump Yojana ची प्रमुख वैशिष्ट्ये
ही योजना शेतकऱ्यांना सौरऊर्जेचा वापर करून शेतीसाठी पाण्याचा पुरवठा सुलभ करण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना दिवसा विश्वसनीय वीजपुरवठा मिळेल आणि शेतीच्या उत्पादनात वाढ होईल. योजनेच्या काही प्रमुख वैशिष्ट्यांचा विचार केला तर:
- कमी खर्चात सौर पंप: सामान्य प्रवर्गातील शेतकऱ्यांना सौर पंप आणि सौर पॅनलच्या एकूण खर्चाच्या केवळ १० टक्के रक्कम भरावी लागेल. अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातीच्या शेतकऱ्यांसाठी हा हिस्सा फक्त ५ टक्के आहे. उर्वरित खर्च केंद्र आणि राज्य सरकारच्या अनुदानातून भागवला जाईल.
- जमिनीच्या क्षेत्रानुसार पंपाची क्षमता: शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमिनीच्या क्षेत्रानुसार सौर पंप उपलब्ध होतील. २.५ एकरांपर्यंतच्या जमिनीसाठी ३ एचपी, २.५१ ते ५ एकरांसाठी ५ एचपी आणि ५ एकरांपेक्षा जास्त जमिनीसाठी ७.५ एचपी क्षमतेचे पंप मिळतील. जर शेतकऱ्याला कमी क्षमतेचा पंप हवा असेल, तर ती मागणीही पूर्ण केली जाईल.
- पाच वर्षांची देखभाल हमी: या योजनेत सौर पंपांसाठी पाच वर्षांची देखभाल हमी आणि विम्याचा समावेश आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना कोणत्याही तांत्रिक समस्येची चिंता करावी लागणार नाही.
- विजेच्या बिलापासून मुक्ती: सौर पंप सूर्यप्रकाशावर चालत असल्याने शेतकऱ्यांना विजेचे बिल भरण्याची गरज नाही. तसेच, लोडशेडिंगमुळे होणारी अडचणही संपुष्टात येईल.
- दिवसा वीजपुरवठा: ही योजना शेतकऱ्यांना दिवसाच्या वेळी सिंचनासाठी वीज उपलब्ध करून देते, ज्यामुळे शेतीची कामे अधिक कार्यक्षमतेने करता येतात.
या योजनेत ३ एचपी ते ७.५ एचपी क्षमतेपर्यंतचे सौर कृषी पंप मिळतात. शेतजमिनीच्या क्षेत्रानुसार पंपाची क्षमता निश्चित केली जाते:
| शेतजमिनीचे क्षेत्र (एकर) | सौर पंप क्षमता (एचपी) |
|---|---|
| ० – २.५ एकर | ३ एचपी |
| २.५१ – ५ एकर | ५ एचपी |
| ५ एकरपेक्षा जास्त | ७.५ एचपी |
जर शेतकरी आपल्या पात्रतेपेक्षा कमी क्षमतेचा पंप मागणी करतो, तर त्यालाही परवानगी दिली जाते.
पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही अटी पूर्ण कराव्या लागतील. या अटी शेतकऱ्यांना सौर पंपांचा योग्य वापर करण्यासाठी आणि योजनेचा अधिकाधिक लाभ मिळवण्यासाठी तयार केल्या आहेत:
- जमिनीच्या क्षेत्रानुसार पंप: २.५ एकरांपर्यंतच्या जमिनीसाठी ३ एचपी, २.५१ ते ५ एकरांसाठी ५ एचपी आणि ५ एकरांपेक्षा जास्त जमिनीसाठी ७.५ एचपी क्षमतेचे सौर पंप मिळतील. शेतकऱ्यांना त्यांच्या गरजेनुसार कमी क्षमतेचा पंप घेण्याची मुभाही आहे.
- पाण्याचा विश्वसनीय स्रोत: शेतकऱ्यांकडे वैयक्तिक किंवा सामुदायिक विहीर, बोअरवेल किंवा बारमाही नदी/नाल्याजवळील शेतजमीन असावी. मात्र, पाण्याच्या संरक्षण कार्यासाठीच्या जलाशयातून पाणी उपसण्यासाठी हे पंप वापरता येणार नाहीत.
- इतर योजनांचा लाभ न घेतलेले शेतकरी: ज्या शेतकऱ्यांनी यापूर्वी अटल सौर कृषी पंप योजना-१, अटल सौर कृषी पंप योजना-२ किंवा मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजनेचा लाभ घेतलेला नाही, असे शेतकरी या योजनेसाठी पात्र असतील.
- महाराष्ट्रातील कायमस्वरूपी रहिवासी: अर्जदार हा महाराष्ट्राचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा आणि त्याच्याकडे शेतजमीन असावी.
अर्ज प्रक्रिया
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांना महाराष्ट्र राज्य विद्युत वितरण कंपनी मर्यादित (MSEDCL) च्या अधिकृत संकेतस्थळावर (www.mahadiscom.in) ऑनलाइन अर्ज करावा लागेल. अर्ज प्रक्रिया सोपी आणि पारदर्शक आहे:
- MSEDCL च्या संकेतस्थळाला भेट द्या.
- मुख्यपृष्ठावर “मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना” पर्याय निवडा.
- “Beneficiary Services” अंतर्गत “Apply” पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमच्या पात्रतेनुसार “Consumer Type” निवडा.
- अर्जामध्ये नाव, पत्ता, मोबाइल नंबर यांसारखी आवश्यक माहिती भरा.
- आधार कार्ड, ७/१२ उतारा, जातीचे प्रमाणपत्र (SC/ST साठी), आणि सहमालक असल्यास ना-हरकत प्रमाणपत्र (२०० रुपयांच्या स्टॅम्प पेपरवर) यांसारखी कागदपत्रे अपलोड करा.
- अर्ज पूर्ण करून “Submit” बटणावर क्लिक करा.
अर्ज सादर केल्यानंतर शेतकरी त्याच संकेतस्थळावर “Application Current Status” पर्यायावर क्लिक करून अर्जाची सद्यस्थिती तपासू शकतात. यासाठी अर्ज क्रमांकाची आवश्यकता असेल.
योजनेचा प्रभाव
महाराष्ट्र सरकारने २०१५ पासून सौरऊर्जेच्या वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी विविध योजना राबवल्या आहेत. आतापर्यंत राज्यात २,६३,१५६ सौर कृषी पंप बसवले गेले आहेत (६ सप्टेंबर २०२४ पर्यंत). “मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना” ही शेतकऱ्यांना पर्यावरणपूरक आणि किफायतशीर सिंचनाची सुविधा देणारी एक महत्त्वाची पायरी आहे. ही योजना शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवते आणि अक्षय ऊर्जेचा वापर वाढवून पर्यावरण संरक्षणालाही हातभार लावते.
संपर्क माहिती
योजनेशी संबंधित कोणत्याही अडचणींसाठी शेतकरी MSEDCL च्या तालुका स्तरावरील उपविभागीय कार्यालयाशी संपर्क साधू शकतात. तसेच, राष्ट्रीय टोल-फ्री क्रमांक १९१२/१९१२० किंवा MSEDCL टोल-फ्री क्रमांक १८००-२१२-३४३५, १८००-२३३-३४३५ यावर संपर्क साधता येईल.
निष्कर्ष
“मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना” (Magel Tyala Saur Krushi Pump Yojana) ही महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक क्रांतिकारी योजना आहे. ती शेतकऱ्यांना विजेच्या समस्येपासून मुक्त करतेच, शिवाय त्यांना शाश्वत आणि किफायतशीर शेतीच्या दिशेने नेणारी आहे. या योजनेच्या माध्यमातून शेतकरी स्वावलंबी बनतील आणि त्यांच्या शेतीच्या उत्पादनात वाढ होईल, ज्यामुळे त्यांचे जीवनमान उंचावेल.
मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजनेबाबत वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
1. मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना म्हणजे काय?
ही महाराष्ट्र सरकारची योजना आहे, जी शेतकऱ्यांना सौरऊर्जेवर चालणारे कृषी पंप कमी खर्चात उपलब्ध करून देते. यामुळे शेतकऱ्यांना विजेच्या बिलापासून मुक्ती मिळते आणि लोडशेडिंगच्या समस्येवर मात करता येते.
2. या योजनेअंतर्गत कोणती हमी मिळते?
सौर पंपांना पाच वर्षांची देखभाल हमी आणि विम्याचे संरक्षण मिळते, ज्यामुळे तांत्रिक समस्यांची चिंता राहत नाही.
3. या पंपांचा वापर कोणत्या पाण्याच्या स्रोतांसाठी करता येतो?
वैयक्तिक किंवा सामुदायिक विहीर, बोअरवेल किंवा बारमाही नदी/नाल्याच्या पाण्यासाठी हे पंप वापरता येतात. मात्र, पाण्याच्या संरक्षण कार्यासाठीच्या जलाशयातून पाणी उपसण्यासाठी यांचा वापर करता येणार नाही.
4. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पाण्याचा स्रोत असणे अनिवार्य आहे का?
होय, शेतकऱ्यांकडे विहीर, बोअर कंवा नदीसारखा विश्वसनीय पाण्याचा स्रोत असणे आवश्यक आहे.
5. सौर पंप बसवण्यासाठी किती वेळ लागतो?
अर्ज मंजूर झाल्यानंतर आणि तांत्रिक पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर साधारणपणे २ ते ३ महिन्यांत पंप बसवले जातात. मात्र, यामध्ये स्थानिक परिस्थितीनुसार बदल होऊ शकतो.
1 thought on “Magel Tyala Saur Krushi Pump Yojana: मागेल त्याला सौर कृषी पंप योजना; शेतकऱ्यांसाठी स्वावलंबी आणि शाश्वत सिंचनाचा मार्ग”