सिन्नर / कृषी वार्ता न्यूज: सिन्नर तालुक्यातील भोजापूर धरण परिसरात मागील काही आठवड्यांपासून सतत पडलेल्या मुसळधार पावसामुळे धरणातील पाणीसाठा झपाट्याने वाढला आहे. यंदा जून २०२५ च्या अखेरीस धरणात तब्बल ९८ टक्के पाणीसाठा नोंदवला गेला असून, जुलैच्या पहिल्या आठवड्यातच धरण ओव्हरफ्लो होण्याची शक्यता आहे. ही घटना धरणाच्या इतिहासातील पहिलीच असणार आहे. म्हाळुंगी नदीवर वसलेल्या या धरणाला मे आणि जून महिन्यातील अवकाळी आणि मान्सूनच्या जोरदार पावसाचा मोठा फायदा झाला आहे.
भोजापूर धरणाची वैशिष्ट्ये आणि पाणीसाठा
भोजापूर धरण हे सिन्नर आणि संगमनेर तालुक्यांच्या मध्यभागी म्हाळुंगी नदीवर बांधलेले आहे. या धरणाची एकूण पाणीसाठवण क्षमता ३६१ दशलक्ष घनफूट आहे. २ जुलै २०२५ रोजी सकाळपर्यंत धरणात ३५५ दशलक्ष घनफूट पाणी जमा झाले होते, म्हणजेच धरण ९८.३४ टक्के भरले आहे. गेल्या वर्षी याच काळात धरणात केवळ ४ ते ५ टक्के पाणीसाठा होता, तर एप्रिल २०२५ मध्ये फक्त मृतसाठा शिल्लक होता. मे महिन्यातील अवकाळी पावसाने म्हाळुंगी नदीला पूर आला आणि धरणातील साठा १२ टक्क्यांवर पोहोचला. जून महिन्यातील सततच्या पावसामुळे केवळ एका दिवसात साठा ६५ टक्क्यांवर गेला आणि आता तो जवळपास पूर्ण क्षमतेपर्यंत पोहोचला आहे.
| तपशील | माहिती |
|---|---|
| धरणाचे नाव | भोजापूर धरण |
| नदी | म्हाळुंगी |
| स्थान | सिन्नर-संगमनेर, नाशिक |
| पाणीसाठवण क्षमता | ३६१ दशलक्ष घनफूट |
| सध्याचा पाणीसाठा (२ जुलै २०२५) | ३५५ दशलक्ष घनफूट (९८.३४%) |
| गेल्या वर्षीचा साठा | ४-५% |
| जून २०२५ मधील पाऊस | २४७ मिलीमीटर |
पावसाचा जोर आणि धरणाची स्थिती
मे आणि जून २०२५ मध्ये सिन्नर तालुक्याच्या पश्चिम भागात आणि म्हाळुंगी नदीच्या उगम क्षेत्रात जोरदार पाऊस झाला. पाटबंधारे विभागाच्या माहितीनुसार, जूनअखेरीस २४७ मिलीमीटर पावसाची नोंद झाली. सध्या पावसाचा जोर काहीसा कमी झाला असला, तरी नदीतून दररोज ४० ते ५० क्युसेक वेगाने पाण्याची आवक कायम आहे. यामुळे धरण केव्हाही ओव्हरफ्लो होऊ शकते. पाटबंधारे विभागाने सांगितले की, धरण पूर्ण भरल्यानंतर सांडव्यातून पाणी सोडले जाईल, जे सिन्नर तालुक्यातील दुष्काळी भागातील गावांना मिळेल.
शेतकऱ्यांना फायदा
भोजापूर धरण सिन्नर तालुक्यातील मनेगावसह २२ गावांना आणि संगमनेर तालुक्यातील निमोणसह ५ गावांना पाणीपुरवठा करते. याशिवाय, दोडी येथील ४ आणि नांदूरशिंगोटे येथील १ अशा ५ पाणी वापर संस्था या धरणावर अवलंबून आहेत. एकूण ३२ गावांची तहान आणि शेतीसाठी लागणारे पाणी या धरणातून पुरवले जाते. धरणातील भरगच्च साठ्यामुळे खरिपाच्या हंगामात शेतकऱ्यांना पाण्याची टंचाई भासणार नाही. विशेषतः नदीकाठावरील आणि पूरपाण्याच्या क्षेत्रातील शेतकऱ्यांना याचा मोठा फायदा होईल.
शेतकऱ्यांमध्ये समाधान
जूनमध्येच धरण ९८ टक्के भरल्याने सिन्नर आणि संगमनेर तालुक्यातील शेतकऱ्यांमध्ये आनंदाचे वातावरण आहे. “यंदा खरिपाच्या हंगामात पाण्याची चिंता नाही. धरण पूर्ण भरले तर पूरपाण्याचा फायदा आमच्या शेतांना होईल,” असे मनेगाव येथील शेतकरी रमेश पवार यांनी सांगितले. स्थानिक शेतकऱ्यांनी पाटबंधारे विभागाला सांडव्यातून पाणी सोडण्याची विनंती केली आहे, जेणेकरून दुष्काळी भागातील गावांना पाणी मिळेल.
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला
पाटबंधारे विभागाने शेतकऱ्यांना सल्ला दिला आहे की, धरण ओव्हरफ्लो झाल्यास पूरपाण्याचा लाभ घेण्यासाठी शेतकरी आणि पाणी वापर संस्थांनी तयार राहावे. धरणाच्या सांडव्यातून पाणी सोडण्यापूर्वी स्थानिक प्रशासनाकडून सूचना दिल्या जातील. शेतकऱ्यांनी स्थानिक पाटबंधारे विभागाशी संपर्क साधून ताज्या घडामोडी जाणून घ्याव्यात.
संदर्भ: नाशिक पाटबंधारे विभागाची ताजी आकडेवारी आणि स्थानिक वृत्तपत्रांमधील माहिती.
2 thoughts on “Bhojapur Dam Overflow: भोजापूर धरण जूनमध्येच ओव्हरफ्लोच्या उंबरठ्यावर; सिन्नर-संगमनेरच्या शेतकऱ्यांना दिलासा!”