जालना / कृषी वार्ता न्यूज: मराठवाड्यासारख्या कोरडवाहू आणि दुष्काळी भागात शेती करणं हे नेहमीच आव्हानात्मक राहिलं आहे. पारंपरिक पिकांवर अवलंबून असलेल्या शेतकऱ्यांना कमी पाऊस आणि प्रतिकूल हवामानामुळे अनेकदा नुकसान सहन करावं लागतं. मात्र, जालना जिल्ह्यातील राम चव्हाण या प्रयोगशील शेतकऱ्याने खजूर शेतीचा यशस्वी प्रयोग (Khajur Sheti Success Story) करून शेतीच्या नव्या वाटा दाखवल्या आहेत. त्यांनी तीन एकर शेतजमिनीवर २०० खजूर झाडांची लागवड करून सुमारे १८ ते २० लाख रुपये उत्पन्नाची अपेक्षा निर्माण केली आहे. त्यांच्या या यशोगाथेने इतर शेतकऱ्यांसमोर एक प्रेरणादायी उदाहरण ठेवलं आहे.
Khajur Sheti Success Story: खजूर शेतीची सुरुवात
राम चव्हाण यांनी सुमारे चार वर्षांपूर्वी खजूर शेतीचा निर्णय घेतला. त्यांनी गुजरातमधून उच्च दर्जाची २०० खजूर रोपं खरेदी केली. यापैकी १०० रोपं प्रत्येकी ३,८०० रुपये तर उरलेली १०० रोपं प्रत्येकी ५,२०० रुपये दराने मिळवली. त्यांनी आपल्या तीन एकर शेतात २५ बाय २५ फूट अंतरावर या रोपांची लागवड केली. खजूर शेतीसाठी वाळूमिश्रित जमीन आणि उष्ण, कोरडं हवामान योग्य असतं, जे मराठवाड्याच्या हवामानाशी सुसंगत आहे. ठिबक सिंचन पद्धतीचा अवलंब करून त्यांनी पाण्याचा कार्यक्षम वापर सुनिश्चित केला.
उत्पादन आणि उत्पन्न
चार वर्षांच्या काळजीपूर्वक संगोपनानंतर आता या झाडांना फळधारणा सुरू झाली आहे. प्रत्येक झाडाला सरासरी आठ खजूर घड येत असून, एका घडाचं वजन सुमारे १५ किलो आहे. यामुळे एका झाडापासून जवळपास १०० किलो (एक क्विंटल) खजूर मिळत आहे. बाजारात खजूरला मागणी जास्त आहे. किरकोळ बाजारात खजूर २०० रुपये प्रति किलोपर्यंत विकलं जातं, तर घाऊक बाजारात १०० ते १५० रुपये प्रति किलो दर मिळतो. सरासरी १०० रुपये प्रति किलो दर गृहीत धरल्यास, एका झाडापासून १०,००० रुपये उत्पन्न मिळतं. यानुसार, २०० झाडांपासून सुमारे २० लाख रुपये उत्पन्न अपेक्षित आहे.
खजूर शेतीचं वैशिष्ट्य
खजूर ही झाडं दीर्घायुषी असतात आणि एकदा लागवड केल्यानंतर ८० ते १०० वर्षांपर्यंत फळ देतात. सुरुवातीला रोपं खरेदी आणि लागवडीचा खर्च जास्त असला तरी, झाडं स्थिरावल्यानंतर देखभाल खर्च कमी होतो आणि दरवर्षी सातत्याने उत्पन्न मिळतं. खजूर शेतीसाठी कमी पाण्याची गरज, कीड-रोगांचा कमी प्रादुर्भाव आणि क्षारयुक्त जमिनीतही यशस्वी लागवड ही वैशिष्ट्यं मराठवाड्यासारख्या भागासाठी वरदान ठरतात. राम चव्हाण यांनी योग्य नियोजन, तज्ज्ञांचं मार्गदर्शन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून ही शेती यशस्वी केली.
बाजारपेठ आणि भविष्यातील संधी
भारतात खजूराची मोठ्या प्रमाणावर आयात केली जाते, विशेषतः इराण, इराक आणि सौदी अरेबियासारख्या देशांमधून. मराठवाड्यात खजूर उत्पादन वाढल्यास आयातीवरील अवलंबन कमी होऊन स्थानिक शेतकऱ्यांना फायदा होऊ शकतो. सध्या मराठवाड्यात खजूर शेतीचं प्रमाण कमी आहे, त्यामुळे या पिकाला स्थानिक आणि राष्ट्रीय बाजारपेठेत चांगली मागणी आहे. खारीक, ओलं खजूर आणि प्रक्रिया केलेल्या खजुराच्या पदार्थांना बाजारात मागणी आहे. यामुळे खजूर शेती शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकते.
शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा
राम चव्हाण यांनी शेतकऱ्यांना पारंपरिक पिकांवर अवलंबून न राहता नवनवीन प्रयोग करण्याचा सल्ला दिला आहे. “शेतीत जोखीम घेतल्याशिवाय यश मिळत नाही. खजूर शेतीसाठी सुरुवातीला मेहनत आणि गुंतवणूक लागते, पण एकदा झाडं फळ द्यायला लागली की, वर्षानुवर्षं नफा मिळतो,” असं त्यांनी सांगितलं. त्यांच्या या प्रयोगामुळे जालना जिल्ह्यातील इतर शेतकरीही खजूर शेतीकडे आकर्षित होत आहेत. मात्र, उच्च दर्जाची रोपं, योग्य तंत्रज्ञान आणि बाजारपेठेची माहिती याची गरज आहे.
शासनाचं पाठबळ आवश्यक
खजूर शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी शासनाने पुढाकार घेणं गरजेचं आहे. रोपांसाठी अनुदान, प्रशिक्षण आणि बाजारपेठ सुविधा उपलब्ध करून दिल्यास अधिक शेतकरी या पिकाकडे वळू शकतात. सध्या खजूर रोपांची किंमत जास्त आहे आणि चांगल्या प्रतीची रोपं मिळणं कठीण आहे. यावर उपाययोजना झाल्यास खजूर शेतीचा विस्तार होऊ शकतो.
निष्कर्ष
राम चव्हाण यांची खजूर शेतीची यशोगाथा मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांसाठी एक नवी दिशा दाखवते. आधुनिक तंत्रज्ञान, योग्य नियोजन आणि मेहनतीच्या जोरावर कोरडवाहू भागातही उच्च मूल्याची पिकं घेता येतात, हे त्यांनी सिद्ध केलं आहे. त्यांच्या या यशाने शेतीच्या पारंपरिक पद्धतींना छेद देत नव्या शक्यता निर्माण केल्या आहेत. मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांनी अशा प्रयोगांचा अवलंब करून शेतीला अधिक नफादायक बनवावं, हीच अपेक्षा आहे.
1 thought on “Khajur Sheti Success Story: मराठवाड्यात खजूर शेतीचा प्रयोग यशस्वी: 200 झाडांतून मिळणार दरवर्षी 20 लाखांचे उत्पन्न!”