मुंबई / कृषी वार्ता न्यूज: महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि अनुसूचित जाती-जमातीतील महिलांसाठी राज्य सरकारने 2024 मध्ये मोफत पिठाची गिरणी योजना सुरू केली आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे आणि त्यांना स्वतःचा छोटा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी उपलब्ध करून देणे हा आहे. या योजनेमुळे ग्रामीण भागातील महिलांना घरबसल्या रोजगार मिळण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत होईल. ही योजना महिला सक्षमीकरणाच्या दृष्टिकोनातून एक महत्त्वाचं पाऊल आहे, ज्यामुळे महिलांना आत्मनिर्भर बनण्याची संधी मिळेल.
या योजनेअंतर्गत सरकार पिठाच्या गिरणीच्या खरेदीसाठी 90% अनुदान देते, तर उर्वरित 10% रक्कम अर्जदार महिलेला स्वतःच्या खिशातून भरावी लागते. यामुळे अगदी कमी गुंतवणुकीत महिला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकतात. धान्य दळण्याच्या कामातून त्यांना नियमित उत्पन्न मिळू शकते, जे त्यांच्या कुटुंबाच्या आर्थिक गरजा भागवण्यासाठी उपयुक्त ठरेल. ही योजना विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांसाठी राबवली जात आहे, जिथे रोजगाराच्या संधी मर्यादित असतात.
योजनेसाठी पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महिलांना खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतील:
- अर्जदार महिला ही महाराष्ट्र राज्याची मूळ रहिवासी असावी.
- अर्जदाराचे वय 18 ते 60 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
- अर्जदार अनुसूचित जाती (SC) किंवा अनुसूचित जमाती (ST) या प्रवर्गातील असावी.
- अर्जदाराच्या कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1.20 लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- अर्जदाराच्या नावे बँक खाते असणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये अनुदानाची रक्कम थेट जमा केली जाईल.
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्डची झेरॉक्स प्रत.
- अनुसूचित जाती किंवा जमातीचा जातीचा दाखला (तहसीलदार यांच्याकडून प्रमाणित).
- उत्पन्नाचा दाखला (तलाठी किंवा तहसीलदार यांच्याकडून, वार्षिक उत्पन्न 1.20 लाखांपेक्षा कमी असल्याचा पुरावा).
- रहिवासी दाखला (महाराष्ट्राचा रहिवासी असल्याचा पुरावा).
- बँक पासबुकची झेरॉक्स प्रत (पहिल्या पानावर अर्जदाराचे नाव, बँकेचे नाव, शाखा, खाते क्रमांक आणि IFSC कोड नमूद असावा).
- पासपोर्ट आकाराचे दोन फोटो.
- बीपीएल (दरिद्र्यरेषेखालील) कार्डची झेरॉक्स प्रत, जर उपलब्ध असेल तर.
- शासनमान्य विक्रेत्याकडून पिठाच्या गिरणीचे कोटेशन.
Reshan Card e KYC: रेशन कार्ड ब्लॉक होण्यापासून वाचवा, पहा घरबसल्या e-KYC कशी करायची?
अर्जाची प्रक्रिया
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार महिलेला ऑफलाइन अर्ज करावा लागेल. सध्या या योजनेसाठी ऑनलाइन अर्जाची सुविधा उपलब्ध नाही. अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
- अर्जदार महिलेला आपल्या गावातील ग्रामपंचायत कार्यालय, तालुका पंचायत समिती किंवा जिल्हा महिला व बालकल्याण विभागाच्या कार्यालयात जाऊन अर्जाचा नमुना मिळवावा.
- अर्जात सर्व माहिती काळजीपूर्वक भरावी आणि वर नमूद केलेली सर्व कागदपत्रे साक्षांकित करून जोडावीत.
- पूर्ण भरलेला अर्ज आणि कागदपत्रे संबंधित कार्यालयात जमा करावीत.
- अर्ज जमा केल्यानंतर, शासकीय अधिकाऱ्यांकडून कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते.
- पात्र ठरल्यास, अनुदानाची रक्कम अर्जदाराच्या बँक खात्यात थेट जमा केली जाते, ज्याचा उपयोग ती पिठाची गिरणी खरेदी करण्यासाठी करू शकते.
योजनेचे फायदे
- आर्थिक स्वावलंबन: पिठाच्या गिरणीच्या माध्यमातून महिला स्वतःचा व्यवसाय सुरू करू शकतात, ज्यामुळे त्यांना नियमित उत्पन्न मिळेल.
- कमी गुंतवणूक: 90% अनुदानामुळे महिलांना फक्त 10% रक्कम भरावी लागते, ज्यामुळे व्यवसाय सुरू करणे सोपे होते.
- रोजगार निर्मिती: ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी वाढतील आणि महिलांना घरबसल्या काम मिळेल.
- कुटुंबाची प्रगती: महिलांच्या उत्पन्नात वाढ झाल्याने कुटुंबाची आर्थिक स्थिती सुधारेल आणि त्यांचा आत्मविश्वास वाढेल.
महत्त्वाची सूचना
- या योजनेचा लाभ फक्त एकाच कुटुंबातील एका महिलेला मिळू शकतो. जर कुटुंबातील इतर सदस्यांनी यापूर्वी या योजनेचा लाभ घेतला असेल, तर अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
- अर्जदाराने केंद्र किंवा राज्य सरकारच्या इतर योजनेअंतर्गत पिठाच्या गिरणीचा लाभ घेतलेला नसावा.
- अर्ज करताना सर्व कागदपत्रे सत्य आणि पूर्ण असावीत. चुकीची माहिती दिल्यास अर्ज रद्द होऊ शकतो.
संपर्क कुठे करावा?
अधिक माहितीासाठी किंवा अर्ज प्रक्रियेबाबत मार्गदर्शन हवे असल्यास, आपल्या जवळच्या ग्रामपंचायत कार्यालय, तालुका पंचायत समिती किंवा जिल्हा महिला व बालकल्याण विभागाशी संपर्क साधावा. तसेच, महाराष्ट्र सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटवर (उदा., mahasswayam.gov.in) योजनेशी संबंधित अद्ययावत माहिती तपासता येईल.
निष्कर्ष
मोफत पिठाची गिरणी योजना 2024 ही महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागातील अनुसूचित जाती-जमातीच्या महिलांसाठी एक सुवर्णसंधी आहे. ही योजना महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम बनवण्याससोबतच त्यांना स्वावलंबी आणि आत्मविश्वासपूर्ण बनवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावेल. ज्या महिलांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा आहे, त्यांनी लवकरात लवकर या योजनेचा लाभ घ्यावा आणि आपल्या कुटुंबाच्या प्रगतीसाठी पाऊल टाकावे.